Λέξεις για το λεξιλόγιό σου – Μέρος #1

Είναι ωραίο να ξέρεις να χρησιμοποιήσεις την κατάλληλη λέξη, για να εκφράσεις αυτό ακριβώς που θέλεις να πεις! Σε αυτήν την ενότητα θα παρουσιάζονται λέξεις, ας πούμε, κάπως πιο «περίεργες», δίνοντας την ετυμολογία τους, τη σημασία και από ένα παράδειγμα χρήσης. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, το ταξίδι των λέξεων!

• αβδηριτισμός (ο) < η λέξη δημιουργήθηκε από το αρχαίο ουσιαστικό Αβδηρίτης, ο κάτοικος των Αβδήρων, μιας πόλης της Θράκης. Οι κάτοικοι των Αβδήρων έχουν παρουσιαστεί σε διάφορα κείμενα της Αρχαιότητας να λειτουργούν με ακρισία.

η ματαιόδοξη και δίχως σκέψη συμπεριφορά.

Ο αβδηριτισμός των πολιτικών και οι άκριτες αποφάσεις οδήγησαν τη χώρα σε αυτήν την κατάσταση.

• βαθύνους ( -ους, -ουν ) < βαθύνους, βαθύς +νοῦς.

αυτός που σκέφτεται και μελετά τα πράγματα σε βάθος.

Ένας από τους πιο βαθύνοες ποιητές της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ήταν ο Κ. Π. Καβάφης. Τα ποιήματα του μπορούν να μεταφέρουν στον αναγνώστη διαφορετικά νοήματα, ανάλογα με τη σκοπιά ανάγνωσης τους.

• βακχικός ( -η, -ο ) < Βάκχος, το όνομα του μυθικού θεού Διονύσου στην Αρχαιότητα.

αυτός που χαρακτηρίζεται από ασυγκράτητο ενθουσιασμό και έλλειψη μέτρου στη συμπεριφορά του για τα πρότυπα της κοινωνίας.

Την περίοδο των Αποκριών, οι καρναβαλιστές τριγυρνούν στους δρόμους με μάσκες και πανηγυρίζουν με φωνές και χορούς, δημιουργώντας μια βακχική ατμόσφαιρα.

• αβέλτερος -η, – ο < ἀβέλτερος, αυτός που δεν επιδέχεται καμία βελτίωση.

ο νωθρός και ανόητος τρόπος σκέψης.

Από αυτήν την αβέλτερη συμπεριφορά σου δεν έχεις να κερδίσεις τίποτα, μόνο εμπόδια θα σου φέρει.

• γαστριμαργία (η) < γαστρίμαργος, γαστήρ (κοιλιά) +μάργος (αδηφάγος).

η κατανάλωση περισσότερης τροφής από ότι είναι απαραίτητο.

Η γαστριμαργία μπορεί να οδηγήσει σε κατάσταση βουλιμίας, για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να καταναλώνεται από κάποιον άκριτα τροφή σε μεγάλες ποσότητες.

• διάδραση < διά +δράση, μεταφραστικό δάνειο από τον αγγλικό όρο interaction.

η αλληλεπίδραση μεταξύ μέσου και χρήστη.

Στα μαθήματα που γίνονται με άξονα τον υπολογιστή, ο διδάσκων κάνει χρήση διαδραστικών βιβλίων.

• διαρρήδην < διά+ θέμα ῤῆ + επίθημα -δην.

χωρίς υπεκφυγές, ρητά και κατηγορηματικά.

Διατύπωσε διαρρήδην τα δικαιώματα του, χωρίς να αφήσει περιθώριο στους συνομιλητές του να τον αμφισβητήσουν.

• εγκάθειρκτος < ἐν +καθείργνυμι (από οπού προέρχεται το ουσιαστικό κάθειρξη).

έγκλειστος σε φυλακή.

Οι όμηροι έμειναν εγκάθειρκτοι σε μία αποθήκη όλες τις μέρες χωρίς να μπορούν να επικοινωνήσουν με τα δικά τους άτομα.

• εγκάρσιος < ἐν +θέμ προερχόμενο από το ρήμα κείρω, δηλαδή κόβω. Από την Αρχαιότητα δήλωνε αυτόν που είναι κομμένος κάθετα.

Αυτός που τέμνει καθέτως.

Ο δρόμος θα είναι κλειστός γιατί θα πραγματοποιηθούν έργα στον εγκάρσιο οδικό άξονα του νησιού.

• ζώπυρο < ζώπυρον σπινθήρας, συγχώνευση της φράσης ζωόν πῦρ, δηλαδή ζωντανή φλόγα. Από αυτήν τη λέξη προήλθε το ανα-ζωπυρώνω.

χρήση της λέξης κυρίως στον πληθυντικό αριθμό. Χρήση της λέξης για να μεταδώσει έντονα συναισθήματα.

Τα αισθήματα της αγάπης και της θαλπωρής που λαμβάνει ο κάθε άνθρωπος από την οικογένεια του, οφείλουν να είναι αιώνια ζώπυρα στη ζωή του.